Τι είναι η Διαταραχή Επικοινωνίας;

Η διαταραχή επικοινωνίας αναφέρεται σε δυσκολίες στην κατανόηση, την έκφραση ή τη χρήση της γλώσσας, είτε προφορικά, είτε μη λεκτικά. Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να βρει τις σωστές λέξεις, να σχηματίσει προτάσεις, να κατανοήσει οδηγίες ή να εκφραστεί συναισθηματικά. 

Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα να δυσκολευεται και στην κοινωνικοποίηση. Οι δυσκολίες αυτές μπορεί να έχουν παροδικό ή μόνιμο χαρακτήρα και να εμφανίζονται σε ήπιο ή πιο έντονο βαθμό.

Κύριοι τύποι Διαταραχών Επικοινωνίας

Διαταραχή Λόγου και ομιλίας  

Ο Λόγος αποτελείται από δύο βασικούς άξονες, την κατανόηση (εσωτερικός λόγος) και την έκφραση (εξωτερικός λόγος). Η διαταραχή λόγου συνδιάζει δυσκολίες στην κατανόηση ή και τη χρήση της γλώσσας. 

Το παιδί μπορεί να παρουσιάζει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λεξιλογίου, στη δομή των προτάσεων ή στη σωστή χρήση γραμματικών κανόνων. Συχνά δυσκολεύεται να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα με σαφήνεια, γεγονός, που επηρεάζει τόσο τη σχολική του επίδοση, όσο και την κοινωνική του αλληλεπίδραση.

Διαταραχή Άρθρωσης  

Δυσκολίες στην προφορά ή στην καθαρότητα της ομιλίας. Το παιδί μπορεί να αντικαθιστά ή να παραλείπει φθόγγους (φωνήματα, πχ “Ρ”) ή να δυσκολεύεται να σχηματίσει σωστά συγκεκριμένους ήχους. Αυτές οι δυσκολίες μπορεί να επηρεάσουν την κατανόηση από το περιβάλλον του παιδιού και να δημιουργήσουν ανασφάλεια στην επικοινωνία του.

Πραγματολογική (κοινωνική) Διαταραχή Επικοινωνίας  

Δυσκολία κατανόησης και χρήσης των κοινωνικών κανόνων της γλώσσας (πχ, χρήση ενικού σε μη οικεία πρόσωπα, μη κατανόηση εξωλεκτικής επικοινωνίας, αδιάκριτη κοινωνικότητα, μη τήρηση κανόνων διαλόγου κτλ). 

Το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να ξεκινήσει ή να διατηρήσει μια συζήτηση, να κατανοήσει χιούμορ ή υπονοούμενα, ή να προσαρμόσει τον λόγο του ανάλογα με το άτομο ή το περιβάλλον. Αυτού του τύπου οι δυσκολίες επηρεάζουν τις κοινωνικές σχέσεις και τη συμμετοχή του παιδιού σε ομάδες ή σχολικές δραστηριότητες.

Μικτή Διαταραχή Λόγου και Κατανόησης (Δυσφασία)

Επηρεάζει τόσο την ικανότητα έκφρασης, όσο και κατανόησης του προφορικού λόγου. Το παιδί δυσκολεύεται να σχηματίσει προτάσεις, να κατανοήσει σύνθετες οδηγίες ή να ακολουθήσει συζητήσεις. Πρόκειται για μια πιο σύνθετη μορφή διαταραχής, που απαιτεί εξειδικευμένη λογοθεραπευτική παρέμβαση και συστηματική υποστήριξη για την ανάπτυξη αποτελεσματικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων.

Διαταραχή αυτιστικού φάσματος

Επηρεάζει ταυτόχρονα την ικανότητα έκφρασης και κατανόησης αλλά και την ικανότητα κοινωνικοποίησης. Το παιδί δυσκολεύεται να αλληλεπιδράσει και να επικοινωνήσει με τον συνομιλητή, περιορίζεται στα ενδιαφέροντα που έχει και απομονώνεται τόσο στο οικογενειακό όσο και στο σχολικό περιβάλλον. 

Ποια είναι τα συμπτώματα;

Κάθε παιδί είναι μοναδικό, αλλά ορισμένα κοινά σημάδια, που μπορεί να υποδεικνύουν διαταραχή επικοινωνίας είναι:

• Καθυστερημένη ανάπτυξη λόγου ή περιορισμένο λεξιλόγιο

• Δυσκολία στην κατανόηση και εκτέλεση οδηγιών

• Επαναλαμβανόμενες ή μη ολοκληρωμένες φράσεις ή ήχοι

• Έλλειψη βλεμματικής επαφής ή κοινωνικής ανταπόκρισης ή επικοινωνίας με τρίτους 
• Δυσκολία στην περιγραφή γεγονότων ή συναισθημάτων ή αναδιηγήσεων

• Εκνευρισμός κατά την προσπάθεια επικοινωνίας

• Επαναλαμβανόμενα λάθη σύνταξης ή άρθρωσης ή οργάνωσης λόγου 

Αν αναγνωρίζετε κάποια από αυτά τα σημάδια, είναι σημαντικό να ζητήσετε αξιολόγηση από λογοθεραπευτή ή αναπτυξιολόγο.

Αιτίες και Παράγοντες

Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας δεν συνοδεύονται πάντα από ξεκάθαρα αίτια. Ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες, που φαίνεται να σχετίζονται με την εμφάνισή τους, είναι:

• Νευροαναπτυξιακές διαταραχές

• Κληρονομικοί ή γενετικοί παράγοντες

• Καθυστέρηση λόγου ή έλλειμμα ακοής

• Περιβαλλοντικές επιδράσεις ή έλλειψη λεκτικών ερεθισμάτων

Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης

Όσο νωρίτερα εντοπιστεί η δυσκολία, τόσο πιο αποτελεσματική είναι η παρέμβαση. Η πρώιμη λογοθεραπευτική υποστήριξη μπορεί να ενισχύσει σημαντικά την ικανότητα επικοινωνίας και να βοηθήσει το παιδί να αναπτύξει αυτοπεποίθηση στην καθημερινή του επαφή με τους άλλους.

Αντιμετώπιση και Θεραπευτική Υποστήριξη

Στο Κέντρο μας, εφαρμόζουμε εξατομικευμένα προγράμματα, που συνδυάζουν:

1. Λογοθεραπεία για ενίσχυση της ομιλίας, της κατανόησης και της έκφρασης.

2. Εργοθεραπεία για ανάπτυξη δεξιοτήτων επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης.

3. Συμβουλευτική γονέων, ώστε η οικογένεια να συμμετέχει ενεργά στη θεραπευτική διαδικασία.

Η διεπιστημονική μας ομάδα συνεργάζεται στενά με κάθε παιδί και τους γονείς του, δημιουργώντας ένα υποστηρικτικό και ασφαλές περιβάλλον μάθησης.